AYDIN İLİ VE İLÇELERİ ÖNEMLİ GÜNLERİ (GELENEK VE GÖRENEK ETKİNLİKLERİ)

Aydın İli ve İlçelerinin kurtuluş günleri, Atatürk'ün ziyaret günleri ve gelenek-göreneklerini gösteren etkinlikler aşağıda yer almaktadır...

AYDIN İLİ VE İLÇELERİ GELENEK VE GÖRENEKLERI AÇISINDAN AYIRICI ÖZELLIKLERI, ETKINLIKLER
Aydin her yil kis aylarinda düzenlenen deve güresleri, halk oyunlari (zeybek oyunlari), efelik kültürü, asker ugurlama, incir (Germencik, Incirliova), erik (Umurlu), çilek , portakal (Sultanhisar), pamuk (Söke) festivalleri, keçi kilindan dokumacilik (Bozdogan), el sanatlari ( igne oyasi, nakis, simli islemeler, havut –deve süslemeciligi-semercilik, Türkmen ve Yörük kilimleri, heybeleri ) ile ünlüdür.


AYDIN İLİ VE İLÇELERİ SOSYAL YASANTISINI ETKILEYEN ÖNEMLI GÜNLERİ
Atatürk’ün Aydin’i ziyaretleri, 3 Subat
Aydin’in Düsman Isgalinden Kurtulusu, 7 Eylül
Germencik’in Kurtulusu, 7 Eylül
Söke’nin Kurtulusu, 6 Eylül
Buharkent’in Kurtulusu, 3 Eylül
Kuyucak’in Kurtulusu, 5 Eylül
Kusadasi’nin Kurtulusu, 7 Eylül
Kösk’ün Kurtulusu, 6 Eylül
Incirliova’nin Kurtulusu, 7 Eylül
Nazilli’nin Kurtulusu, 5 Eylül
Sultanhisar’in Kurtulusu, 5 Eylül
Sultanhisar (Nyssa) Uluslararasi Kültür ve Sanat Festivali, Mayis Basi 5 gün
Deve Güresleri, ( Aydin, Incirliova, Germencik, Yenipazar, Kösk,
Buharkent, Koçarli, Çine, Kuyucak, Sultanhisar), Ocak-Subat Aylari
Kusadasi Altin Güvercin Sarki Yarismasi Temmuz, 1 Hafta
Germencik, Incirliova Incir Festivali, Eylül ilk Hafta 3 Gün
Söke Tarim ve Sanayi Fuari, Eylül ilk Hafta
Söke Pamuk Festivali, Eylül ilk Hafta
Aphrodisias Kültür, Sanat ve Tanitim Festivali, Eylül 3 Gün
Söke-Güllübahçe-Priene Senligi, Mayis 2.Hafta

AYDIN İLİ VE İLÇELERİ ÖNEMLİ GÜNLERİ (GELENEK VE GÖRENEK ETKİNLİKLERİ)

Aydın İli ve İlçelerinin kurtuluş günleri, Atatürk'ün ziyaret günleri ve gelenek-göreneklerini gösteren etkinlikler aşağıda yer almaktadır...

AYDIN İLİ VE İLÇELERİ GELENEK VE GÖRENEKLERI AÇISINDAN AYIRICI ÖZELLIKLERI, ETKINLIKLER
Aydin her yil kis aylarinda düzenlenen deve güresleri, halk oyunlari (zeybek oyunlari), efelik kültürü, asker ugurlama, incir (Germencik, Incirliova), erik (Umurlu), çilek , portakal (Sultanhisar), pamuk (Söke) festivalleri, keçi kilindan dokumacilik (Bozdogan), el sanatlari ( igne oyasi, nakis, simli islemeler, havut –deve süslemeciligi-semercilik, Türkmen ve Yörük kilimleri, heybeleri ) ile ünlüdür.


AYDIN İLİ VE İLÇELERİ SOSYAL YASANTISINI ETKILEYEN ÖNEMLI GÜNLERİ
Atatürk’ün Aydin’i ziyaretleri, 3 Subat
Aydin’in Düsman Isgalinden Kurtulusu, 7 Eylül
Germencik’in Kurtulusu, 7 Eylül
Söke’nin Kurtulusu, 6 Eylül
Buharkent’in Kurtulusu, 3 Eylül
Kuyucak’in Kurtulusu, 5 Eylül
Kusadasi’nin Kurtulusu, 7 Eylül
Kösk’ün Kurtulusu, 6 Eylül
Incirliova’nin Kurtulusu, 7 Eylül
Nazilli’nin Kurtulusu, 5 Eylül
Sultanhisar’in Kurtulusu, 5 Eylül
Sultanhisar (Nyssa) Uluslararasi Kültür ve Sanat Festivali, Mayis Basi 5 gün
Deve Güresleri, ( Aydin, Incirliova, Germencik, Yenipazar, Kösk,
Buharkent, Koçarli, Çine, Kuyucak, Sultanhisar), Ocak-Subat Aylari
Kusadasi Altin Güvercin Sarki Yarismasi Temmuz, 1 Hafta
Germencik, Incirliova Incir Festivali, Eylül ilk Hafta 3 Gün
Söke Tarim ve Sanayi Fuari, Eylül ilk Hafta
Söke Pamuk Festivali, Eylül ilk Hafta
Aphrodisias Kültür, Sanat ve Tanitim Festivali, Eylül 3 Gün
Söke-Güllübahçe-Priene Senligi, Mayis 2.Hafta

AYDIN'A ÖZGÜ DEYİMLER VE TÜRKÜLERİ (AYDIN TÜRKÜLERİ - AYDIN DEYİMLERİ)

AYDIN'A ÖZGÜ DEYİMLER
Eski Hasır Gerilir Durur, Anasının Evi Görülüp Durur : Aslının Ne Olduğu Belli
Ekmeği Yanında Zeytini Gündeliği : Bedavan Çalışmak
Canı Çekmek : Şekerleme Yapmak
Paşaya Kelle Yetiştirmek : Çok Acele Etmek

AYDIN TÜRKÜLERİ

YÖRÜK ALİ TÜRKÜSÜ
Şu dalmadan geçtin mi
Soğuk da sular içtin mi
Efeler içinde
Yörük de Ali’yi seçtin mi



Hey gidinin Efesi
Efesi Efelerin Efesi

Cepkenin kolları
Parıldıyor pulları
Yörük de Ali geliyor
Açıl Aydın yolları

Hey gidinin Efesi
Efesi Efelerin Efesi

Şu Dalmanın çeşmesi
Ne hoş olur içmesi
Yörük Ali’yi Sorarsan
Efelerin seçmesi

Hey gidinin Efesi
Efesi Efelerin Efes


HER GÜN SARHOŞ
Her gün sarhoş
Her gün sarhoş
Şu Aydın’ın uşağı
Alkanlara boyanmışta
Trabulus kuşağı

Ay mı doğdu
Gün mü doğdu
Pınarbaşı köşküne

Ne olduysa bana oldu
Güzel sana oldu

AYŞEM
Arabamda dört teker
Yayladan ot çeker
Şu Aydın’ın Efesi
Oynar oynar diz çöker
Yan Ayşem yan

Arabadan atladım
Şalvarımı topladım
Efem gelecek diye
Ben bu gece yatmadım
Yan ayşem yan

Elinde Kaşık
Martini Pek Şık
Üzülme Ayşem
Efem sana aşık
Gül Ayşem gül

AYDIN'A ÖZGÜ DEYİMLER VE TÜRKÜLERİ (AYDIN TÜRKÜLERİ - AYDIN DEYİMLERİ)

AYDIN'A ÖZGÜ DEYİMLER
Eski Hasır Gerilir Durur, Anasının Evi Görülüp Durur : Aslının Ne Olduğu Belli
Ekmeği Yanında Zeytini Gündeliği : Bedavan Çalışmak
Canı Çekmek : Şekerleme Yapmak
Paşaya Kelle Yetiştirmek : Çok Acele Etmek

AYDIN TÜRKÜLERİ

YÖRÜK ALİ TÜRKÜSÜ
Şu dalmadan geçtin mi
Soğuk da sular içtin mi
Efeler içinde
Yörük de Ali’yi seçtin mi



Hey gidinin Efesi
Efesi Efelerin Efesi

Cepkenin kolları
Parıldıyor pulları
Yörük de Ali geliyor
Açıl Aydın yolları

Hey gidinin Efesi
Efesi Efelerin Efesi

Şu Dalmanın çeşmesi
Ne hoş olur içmesi
Yörük Ali’yi Sorarsan
Efelerin seçmesi

Hey gidinin Efesi
Efesi Efelerin Efes


HER GÜN SARHOŞ
Her gün sarhoş
Her gün sarhoş
Şu Aydın’ın uşağı
Alkanlara boyanmışta
Trabulus kuşağı

Ay mı doğdu
Gün mü doğdu
Pınarbaşı köşküne

Ne olduysa bana oldu
Güzel sana oldu

AYŞEM
Arabamda dört teker
Yayladan ot çeker
Şu Aydın’ın Efesi
Oynar oynar diz çöker
Yan Ayşem yan

Arabadan atladım
Şalvarımı topladım
Efem gelecek diye
Ben bu gece yatmadım
Yan ayşem yan

Elinde Kaşık
Martini Pek Şık
Üzülme Ayşem
Efem sana aşık
Gül Ayşem gül

MESUT ÇANKAYA YAZISI...(EFELER İLE İLGİLİ YAZILAR-ŞİİRLER)

EFELİĞİM İMZAM
Unutturamayacaklar aslımı bana,
Kan deresinde boğulsamda,
Ölerek çoğalacağım dünümden yarınlara,
Efeliğim yine imza olacak sana.

Zeybeklerimle duracağım bağrına,
Gızanlarımla akacağım damarlarına,
Beni unutmak için yalvaracaksın dağlara taşlara,
Efeliğim yine imza olacak sana.


Mazlumlarla çakışmaz yolum asla,
Bilirmisin niçin çıktım vaktiyle dağlara,
Sen ki namert; püskül olmayasın tarihimin saçaklarına,
Efeliğim yine imza olacak sana.

Efe Bilirde söyler lafını,
Ar'ına saklanır, konuşturur ozanlığını,
Orta yerde salınarak gösterir vakarını,
Durma git buralardan görmek istemiyorsan imzasını..

Mesut ÇANKAYA



Sizde yazın yayınlayalım iletişim adresimiz: aydindogumluyuz@gmail.com

MESUT ÇANKAYA YAZISI...(EFELER İLE İLGİLİ YAZILAR-ŞİİRLER)

EFELİĞİM İMZAM
Unutturamayacaklar aslımı bana,
Kan deresinde boğulsamda,
Ölerek çoğalacağım dünümden yarınlara,
Efeliğim yine imza olacak sana.

Zeybeklerimle duracağım bağrına,
Gızanlarımla akacağım damarlarına,
Beni unutmak için yalvaracaksın dağlara taşlara,
Efeliğim yine imza olacak sana.


Mazlumlarla çakışmaz yolum asla,
Bilirmisin niçin çıktım vaktiyle dağlara,
Sen ki namert; püskül olmayasın tarihimin saçaklarına,
Efeliğim yine imza olacak sana.

Efe Bilirde söyler lafını,
Ar'ına saklanır, konuşturur ozanlığını,
Orta yerde salınarak gösterir vakarını,
Durma git buralardan görmek istemiyorsan imzasını..

Mesut ÇANKAYA



Sizde yazın yayınlayalım iletişim adresimiz: aydindogumluyuz@gmail.com

MESUT ÇANKAYA YAZISI...

Mesut Çankaya'dan Aydın ve Efeler ile ilgili yazı, şiir ve araştırmalar yayınlamaya devam edeceğiz, Aşağıdaki dörtlükler Facebook grubumuzdan alıntıdır.

Efenin torunu dedenin özü sözü birdi,
Namluya bir kez dokunur,elini çekmezdi,
Özünden olana gönlü geniş,
Düşman bellediğine merhametsizdi

Efenin Torunu deden YÖRÜK ALİ,
Yere yakın ama yüreği mangal idi,
Her yerden kendine nefer edindi,
Hiç biri Haktan yana ona ah etmedi..

Efenin torunu deden DEMİRCİ,
Giymedi giydirdi, yemedi yedirdi,
Ahaliden aldığı gücü,
Düşmana karşı bileklik etti.


Efenin torunu deden ÇAKIRCALI Ödemiş te idi,
Aydın'a indi,
Denizli de dinlendi,
Köyceğiz de demlendi.
Efenin torunu deden ATÇALI,
Önce Ali'yi gızan etti,
Sonra Hasan'a pes ettirdi,
Yetmedi Aydın'ı kendine vilayet etti...

Mesut ÇANKAYA

Mesut Çankaya'dan Aydın ve Efeler ile ilgili yazı, şiir ve araştırmalar yayınlamaya devam edeceğiz,
Yukarıdaki yazı ve dörtlük Facebook grubumuzdan alıntıdır.

Facebook Grubumuz;
"EFE" Torunuyuz, AYDIN Doğumluyuz!

Facebook Hayran Sayfamız;
EFE TORUNUYUZ, AYDIN DOĞUMLUYUZ…

MESUT ÇANKAYA YAZISI...

Mesut Çankaya'dan Aydın ve Efeler ile ilgili yazı, şiir ve araştırmalar yayınlamaya devam edeceğiz, Aşağıdaki dörtlükler Facebook grubumuzdan alıntıdır.

Efenin torunu dedenin özü sözü birdi,
Namluya bir kez dokunur,elini çekmezdi,
Özünden olana gönlü geniş,
Düşman bellediğine merhametsizdi

Efenin Torunu deden YÖRÜK ALİ,
Yere yakın ama yüreği mangal idi,
Her yerden kendine nefer edindi,
Hiç biri Haktan yana ona ah etmedi..

Efenin torunu deden DEMİRCİ,
Giymedi giydirdi, yemedi yedirdi,
Ahaliden aldığı gücü,
Düşmana karşı bileklik etti.


Efenin torunu deden ÇAKIRCALI Ödemiş te idi,
Aydın'a indi,
Denizli de dinlendi,
Köyceğiz de demlendi.
Efenin torunu deden ATÇALI,
Önce Ali'yi gızan etti,
Sonra Hasan'a pes ettirdi,
Yetmedi Aydın'ı kendine vilayet etti...

Mesut ÇANKAYA

Mesut Çankaya'dan Aydın ve Efeler ile ilgili yazı, şiir ve araştırmalar yayınlamaya devam edeceğiz,
Yukarıdaki yazı ve dörtlük Facebook grubumuzdan alıntıdır.

Facebook Grubumuz;
"EFE" Torunuyuz, AYDIN Doğumluyuz!

Facebook Hayran Sayfamız;
EFE TORUNUYUZ, AYDIN DOĞUMLUYUZ…

DANİŞMENTLİ İSMAİL EFE...(EFELER HAKKINDA BİLGİLER)

Danişmentli İsmail Efe
İsmail Efe, 1882 yılında Aydın merkez Danişment köyünde dünyaya gelmiştir.
Askerlik çağı gelince silah altına alınmıştır. Topçu sınıfında askerlik yaptığı söylenir. Askerli dönüşü köyünde tarla- bahçe işlerinde meşgul olduğu gibi dere içinde su değirmenleri de varmış. İlk evliliğini Dudu adındaki bir kadınla yapmış. Bu kadından olma İsmail – Galip – Bedriye- Esma ve Huriye adında çocukları dünyaya gelmiş.

1931 doğumlu olan kızı Huriye halen hayatta olup Aydın’da yaşamaktadır. Babası Milli Mücadeleye katıldığı için Milis Binbaşı itibari rütbe de verildiğinden, 1946 yılında ölmesi nedeniyle kızı Huriye bu rütbeden yetim maaşı almaktadır.

DANİŞMENTLİ İSMAİL EFE...(EFELER HAKKINDA BİLGİLER)

Danişmentli İsmail Efe
İsmail Efe, 1882 yılında Aydın merkez Danişment köyünde dünyaya gelmiştir.
Askerlik çağı gelince silah altına alınmıştır. Topçu sınıfında askerlik yaptığı söylenir. Askerli dönüşü köyünde tarla- bahçe işlerinde meşgul olduğu gibi dere içinde su değirmenleri de varmış. İlk evliliğini Dudu adındaki bir kadınla yapmış. Bu kadından olma İsmail – Galip – Bedriye- Esma ve Huriye adında çocukları dünyaya gelmiş.

1931 doğumlu olan kızı Huriye halen hayatta olup Aydın’da yaşamaktadır. Babası Milli Mücadeleye katıldığı için Milis Binbaşı itibari rütbe de verildiğinden, 1946 yılında ölmesi nedeniyle kızı Huriye bu rütbeden yetim maaşı almaktadır.

Aydın İlinin Halk Oyunları kültüründe yer alan Zeybek ve Efeler; Kıyafetleri kullandıkları aksesuar ve çalgılarıyla kendilerine özgüdür. Oyunlarda kararlılık, akılcılık ve heybet ön plandadır, bu yüzden Zeybek oyunlarını izlerken gururlanırız... Bilindiği üzere Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'te "Zeybek için artık Avrupalılara bizim de mükemmel bir raksımız var diyebiliriz" sözü vardır.

Erkek zeybek oyunları: Bayramlarda, kurtuluş günlerinde, düğünlerde, nişanlarda, sünnet düğünlerinde, çeşitli eğlence toplantılarında ve kutlamalarda herkesin izleyebileceği geniş mekanlarda oynanan oyunlardır. Oyunlara en az iki zurna ve bir davuldan oluşan çalgı takımı eşlik eder.

Oyunda tek zurna-davul kullanılmışsa usta oyuncular “ayağım dönmeyo” diyerek oyuna kalkmazlar. Erkek zeybek oyunlarında cura, bağlama, tambur, çoban düdüğü, dilsiz kaval, keman, klarnet, cümbüş gibi çalgılar da kullanılabilmektedir. Darbuka kadın çalgısı olarak kabul edildiğinden erkek zeybek oyunlarında kullanılmaz. Yiğitlik, mertlik, çeviklik, atılganlık, sağlam karakterlilik anlamına gelen zeybekliğin oyunları da aynı kavramlar üzerine kurulmuştur. Oyunlarda akılcılık hakimdir. Soğukkanlılık ve kararlılık vardır.

Zeybek oyunları çoğunlukla içten geldiği gibi yukarıda yansıtılan unsurları yansıtarak oynanır. Oyuncu ruhen coşmadıkça oyuna başlamaz. Oyunun güzelliği ruhundaki coşkuyla orantılıdır. Düğün ve benzeri eğlencelerde kişilerin oynama sırasını “yasakçı” denilen kişiler yönetir. Yasakçılar düğünlerde misafirlerin geliş sırasını ve oturma yerlerini göz önünde bulundurarak, oyun oynayacakların sırasını atlamaksızın sırası gelen kişinin hafifçe kolundan tutar ve oyun alanına iter. Bunu yaparken de çalgı takımına “varıyoo” diye bağırır.
Çalgı takımı oyuna kalkanın hangi oyunu oynayacağını yasakçıdan evvel öğrenmiştir. O anda baş zurna dikkat işareti olarak ilk sesleri tizden çalmaya başlar. Buna yörede “ti” denir. Davulcular tokmakları iyice kaldırarak davulları patlatacakmış gibi ritmi bozmadan indirirler. Oyuncu kuş hafifliğiyle yerinden kalkarak, oyun alanına çıkar. Ellerini toprağa sürer.Bu hareketin iki amacı vardır: Birincisi parmakların iyi şaklamasını sağlama, ikincisi ise topraktan bereket ve kuvvet alınmasıdır.

Oyuncu sonra oyun alanında bir daire çizer. Bunun anlamı ise Aydın-Merkez-Yılmazköy'lü Uzun İbrahim Efe’den öğrendiğimize göre “sınırlarını çizdiğim bu topraklar, bu yer, bu yurt benimdir. Sakın ola düşmanım bu yerlere göz dikmesin, bu topraklarda benden başkası barınamaz” şeklindedir. Gezinme süresince çalgıcılar coşmuş, oyuncu havaya girmiştir. Ağır ve kararlı figürlerle oyun başlar. Bu arada aynı coşkuya kendini kaptırmış olan izeleyenler kağıt para çıkarıp havada sallayarak davulcu çağırırlar. Davulcular ritmi bozmadan davullarını çalarken bu paraları toplamak için koşuşurlar. Alınlarına yapıştırılan paraları, baş zurnacının önündeki mendile atarlar. Oyuncu para basma işi bitene kadar oynamaya devam eder. Davullar, zurnalar ve oyuncu bütünleştiğinde coşkunun zirveye çıktığı noktalarda oyuncu nara atar ve bu coşkuyu daha da körükler. Oyunlarda ani davranış ve atılışlardan sonra gelen duruşlarda heykelleşme açık olarak görülür. Duruş, bakış ve davranışlarda cesaret, mertlik ve kendine güven vardır. Figürlerdeki sıçrayıp atamalar düşman üzerine yapılan saldırı ve baskınları, yere diz vurmalar düşmanın nasıl ezileceğini anlatır. Oyuncu tek başına oynarken iznini almadan oyuna katılmak ayıp ve saygısızlık sayılır.

Çalgıcılar her ne sebeple olursa olsun oyuncu oyunu bitirmeden susmazlar. Yörede ikili ve toplu oynanan zeybek oyunlarında açıkça bir ekip oyunu durumu vardır. Oyuna birlikte kalkılır, birlikte bitirilir. Ağır zeybek oyunları genellikle gezinmelidir. Gezinme yorucu nitelikte olan zeybek oyunlarında oyuncunun dinlenmesini soluklanmasını sağladığı gibi havaya girmesini de sağlar. Karaali Koşması, Çine İki Parmak Zeybeği, Koca Arap zeybeği, Ataköy Zeybeği gezinme başlarında veya ortalarında gezinme görülen oyunlardan bazılarıdır.

 1- Aydın Zeybeği 2- Yörük Ali Zeybeği 3- Gerali Zeybeği 4- Harmandalı Zeybeği 5- Ortaklar Zeybeği 6- Nazilli Zeybeği 7- Germencik İnova Zeybeği 8- Çine İki Parmak Zeybeği 9- Bayındır Koşması Zeybeği 10- Abdal Havası Zeybeği 11- Karaali Koşması Zeybeği 12- Soğukkuyu Zeybeği 13- Ataköy ( Damderesi) Zeybeği 14- Sabah Namazı Zeybeği 15- Kocaarap Zeybeği 16- Yağmur Yağdı 17- Kuruoğlu Zeybeği 18- Kerimoğlu Zeybeği 19- Kadıoğlu Zeybeği 20- Elifoğlu Zeybeği 21- Tahtacıoğlu Zeybeği 22- Hataboğlu (Hatipoğlu) Zeybeği 23- Sinanoğlu Zeybeği 24- Ödemiş Zeybeği 25- Muğla Zeybeği 26- Ağır Melas(Milas) Zeybeği 27- Eski Tavas Zeybeği 28- Yeni Tavas Zeybeği 29- Köroğlu Zeybeği 30- Ege Çiftetellisi (Kadın/Erkek) 31- Mevlana (Kadın/Erkek) 32- Sepetçioğlu (Kadın/Erkek)

www.aydinkulturturizm.gov.tr

Aydın İlinin Halk Oyunları kültüründe yer alan Zeybek ve Efeler; Kıyafetleri kullandıkları aksesuar ve çalgılarıyla kendilerine özgüdür. Oyunlarda kararlılık, akılcılık ve heybet ön plandadır, bu yüzden Zeybek oyunlarını izlerken gururlanırız... Bilindiği üzere Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'te "Zeybek için artık Avrupalılara bizim de mükemmel bir raksımız var diyebiliriz" sözü vardır.

Erkek zeybek oyunları: Bayramlarda, kurtuluş günlerinde, düğünlerde, nişanlarda, sünnet düğünlerinde, çeşitli eğlence toplantılarında ve kutlamalarda herkesin izleyebileceği geniş mekanlarda oynanan oyunlardır. Oyunlara en az iki zurna ve bir davuldan oluşan çalgı takımı eşlik eder.

Oyunda tek zurna-davul kullanılmışsa usta oyuncular “ayağım dönmeyo” diyerek oyuna kalkmazlar. Erkek zeybek oyunlarında cura, bağlama, tambur, çoban düdüğü, dilsiz kaval, keman, klarnet, cümbüş gibi çalgılar da kullanılabilmektedir. Darbuka kadın çalgısı olarak kabul edildiğinden erkek zeybek oyunlarında kullanılmaz. Yiğitlik, mertlik, çeviklik, atılganlık, sağlam karakterlilik anlamına gelen zeybekliğin oyunları da aynı kavramlar üzerine kurulmuştur. Oyunlarda akılcılık hakimdir. Soğukkanlılık ve kararlılık vardır.

Zeybek oyunları çoğunlukla içten geldiği gibi yukarıda yansıtılan unsurları yansıtarak oynanır. Oyuncu ruhen coşmadıkça oyuna başlamaz. Oyunun güzelliği ruhundaki coşkuyla orantılıdır. Düğün ve benzeri eğlencelerde kişilerin oynama sırasını “yasakçı” denilen kişiler yönetir. Yasakçılar düğünlerde misafirlerin geliş sırasını ve oturma yerlerini göz önünde bulundurarak, oyun oynayacakların sırasını atlamaksızın sırası gelen kişinin hafifçe kolundan tutar ve oyun alanına iter. Bunu yaparken de çalgı takımına “varıyoo” diye bağırır.
Çalgı takımı oyuna kalkanın hangi oyunu oynayacağını yasakçıdan evvel öğrenmiştir. O anda baş zurna dikkat işareti olarak ilk sesleri tizden çalmaya başlar. Buna yörede “ti” denir. Davulcular tokmakları iyice kaldırarak davulları patlatacakmış gibi ritmi bozmadan indirirler. Oyuncu kuş hafifliğiyle yerinden kalkarak, oyun alanına çıkar. Ellerini toprağa sürer.Bu hareketin iki amacı vardır: Birincisi parmakların iyi şaklamasını sağlama, ikincisi ise topraktan bereket ve kuvvet alınmasıdır.

Oyuncu sonra oyun alanında bir daire çizer. Bunun anlamı ise Aydın-Merkez-Yılmazköy'lü Uzun İbrahim Efe’den öğrendiğimize göre “sınırlarını çizdiğim bu topraklar, bu yer, bu yurt benimdir. Sakın ola düşmanım bu yerlere göz dikmesin, bu topraklarda benden başkası barınamaz” şeklindedir. Gezinme süresince çalgıcılar coşmuş, oyuncu havaya girmiştir. Ağır ve kararlı figürlerle oyun başlar. Bu arada aynı coşkuya kendini kaptırmış olan izeleyenler kağıt para çıkarıp havada sallayarak davulcu çağırırlar. Davulcular ritmi bozmadan davullarını çalarken bu paraları toplamak için koşuşurlar. Alınlarına yapıştırılan paraları, baş zurnacının önündeki mendile atarlar. Oyuncu para basma işi bitene kadar oynamaya devam eder. Davullar, zurnalar ve oyuncu bütünleştiğinde coşkunun zirveye çıktığı noktalarda oyuncu nara atar ve bu coşkuyu daha da körükler. Oyunlarda ani davranış ve atılışlardan sonra gelen duruşlarda heykelleşme açık olarak görülür. Duruş, bakış ve davranışlarda cesaret, mertlik ve kendine güven vardır. Figürlerdeki sıçrayıp atamalar düşman üzerine yapılan saldırı ve baskınları, yere diz vurmalar düşmanın nasıl ezileceğini anlatır. Oyuncu tek başına oynarken iznini almadan oyuna katılmak ayıp ve saygısızlık sayılır.

Çalgıcılar her ne sebeple olursa olsun oyuncu oyunu bitirmeden susmazlar. Yörede ikili ve toplu oynanan zeybek oyunlarında açıkça bir ekip oyunu durumu vardır. Oyuna birlikte kalkılır, birlikte bitirilir. Ağır zeybek oyunları genellikle gezinmelidir. Gezinme yorucu nitelikte olan zeybek oyunlarında oyuncunun dinlenmesini soluklanmasını sağladığı gibi havaya girmesini de sağlar. Karaali Koşması, Çine İki Parmak Zeybeği, Koca Arap zeybeği, Ataköy Zeybeği gezinme başlarında veya ortalarında gezinme görülen oyunlardan bazılarıdır.

 1- Aydın Zeybeği 2- Yörük Ali Zeybeği 3- Gerali Zeybeği 4- Harmandalı Zeybeği 5- Ortaklar Zeybeği 6- Nazilli Zeybeği 7- Germencik İnova Zeybeği 8- Çine İki Parmak Zeybeği 9- Bayındır Koşması Zeybeği 10- Abdal Havası Zeybeği 11- Karaali Koşması Zeybeği 12- Soğukkuyu Zeybeği 13- Ataköy ( Damderesi) Zeybeği 14- Sabah Namazı Zeybeği 15- Kocaarap Zeybeği 16- Yağmur Yağdı 17- Kuruoğlu Zeybeği 18- Kerimoğlu Zeybeği 19- Kadıoğlu Zeybeği 20- Elifoğlu Zeybeği 21- Tahtacıoğlu Zeybeği 22- Hataboğlu (Hatipoğlu) Zeybeği 23- Sinanoğlu Zeybeği 24- Ödemiş Zeybeği 25- Muğla Zeybeği 26- Ağır Melas(Milas) Zeybeği 27- Eski Tavas Zeybeği 28- Yeni Tavas Zeybeği 29- Köroğlu Zeybeği 30- Ege Çiftetellisi (Kadın/Erkek) 31- Mevlana (Kadın/Erkek) 32- Sepetçioğlu (Kadın/Erkek)

www.aydinkulturturizm.gov.tr

EFE VİDEOLARI (EFELER İLE İLGLİ VİDEOLAR) ZEYBEK VİDEOSU...

AYDIN'LI 7 Yaşında da EFE 77 Yaşında da EFE... NAZİLLİ-SÖKE...


AYDIN'LI 7 Yaşında da EFE 77 Yaşında da EFE... www.aydindogumluyuz.com from aydindogumluyuz on Vimeo.

EFE VİDEOLARI (EFELER İLE İLGLİ VİDEOLAR) ZEYBEK VİDEOSU...

AYDIN'LI 7 Yaşında da EFE 77 Yaşında da EFE... NAZİLLİ-SÖKE...


AYDIN'LI 7 Yaşında da EFE 77 Yaşında da EFE... www.aydindogumluyuz.com from aydindogumluyuz on Vimeo.

EFE VİDEOLARI (EFELER İLE İLGLİ VİDEOLAR) ZEYBEK VİDEOSU

AYDIN'LI 7 Yaşında da EFE 77 Yaşında da EFE... NAZİLLİ-AYDIN...

AYDIN'LI 7 Yaşında da EFE 77 Yaşında da EFE... www.aydindogumluyuz.com from aydindogumluyuz on Vimeo.

EFE VİDEOLARI (EFELER İLE İLGLİ VİDEOLAR) ZEYBEK VİDEOSU

AYDIN'LI 7 Yaşında da EFE 77 Yaşında da EFE... NAZİLLİ-AYDIN...

AYDIN'LI 7 Yaşında da EFE 77 Yaşında da EFE... www.aydindogumluyuz.com from aydindogumluyuz on Vimeo.

ÇETE AYŞE...(EFELER HAKKINDA BİLGİLER)

Çete Ayşe Umurlu’ya bagli İmamköy`lüdür. O bir annedir. İki kizi vardir (Huriye ve Hafize) okuma yazma bilmez, şehit hanımıdır. Kıt kanaat geçinip gitmektedir. Durum böyleyken köyünde sakin bir yasayiş ömür süren esas adı Emir Ayşe olan 23 yasindaki ev hanımı çok zor şartlarda silahlanıp düşmanın karşısına çıkmıştır.Çete Ayşe o günlerin ıstırabını yüregi yanarak duymuş bir vatanseverdir.

O yola çıkınca diğer kadınlar, kızlar peşine takılmış, bu yönüyle bölgenin diğer kadın kahramanlarına öncü olmuştur. Öncülüğüyle de kadın kahramanlarımızın sembolüdür. Zaferi gören bahtiyarlardandır. Kisacası:Dağlarından yağ, ovalarından bal akan Efeler diyarı Aydın Elinde Çete Ayşe bir Kadın Efedir. Yazar Sabahattin BURHAN'nın Çete Ayşe adlı kitabı bulunmaktadır.

Tweetle

ÇETE AYŞE...(EFELER HAKKINDA BİLGİLER)

Çete Ayşe Umurlu’ya bagli İmamköy`lüdür. O bir annedir. İki kizi vardir (Huriye ve Hafize) okuma yazma bilmez, şehit hanımıdır. Kıt kanaat geçinip gitmektedir. Durum böyleyken köyünde sakin bir yasayiş ömür süren esas adı Emir Ayşe olan 23 yasindaki ev hanımı çok zor şartlarda silahlanıp düşmanın karşısına çıkmıştır.Çete Ayşe o günlerin ıstırabını yüregi yanarak duymuş bir vatanseverdir.

O yola çıkınca diğer kadınlar, kızlar peşine takılmış, bu yönüyle bölgenin diğer kadın kahramanlarına öncü olmuştur. Öncülüğüyle de kadın kahramanlarımızın sembolüdür. Zaferi gören bahtiyarlardandır. Kisacası:Dağlarından yağ, ovalarından bal akan Efeler diyarı Aydın Elinde Çete Ayşe bir Kadın Efedir. Yazar Sabahattin BURHAN'nın Çete Ayşe adlı kitabı bulunmaktadır.

Tweetle

"EFENİN TORUNU DEDEN" MESUT ÇANKAYA YAZISI (EFELERE DAİR DİZELER-HİKAYELER)

Efenin torunu deden destur verdimiydi,
Dağlar titrer ovalar dile gelirdi,
Sözüne söz koyup ta biat edilmedimiydi,
Gövde önden gider, kelle yerden biterdi

 Efenin torunu deden ata binerdi,
Beline Piştov kuşanır,ayağa körüklü çekerdi,
Usanmadan Dağları geçer düzlüğe öyle inerdi,
Bir an olsun gözünü özünden, elini tetikten etmezdi.

İhanet sahibinindir sorulmaz
Cezası mutlak keslir gerisine bakılmaz
Hiç duydunuz mu Efenin ihaneti affettğini,
 Affedipte rahatça yapanı orta yerde gezdirdiğini,
Duyamazsınız Çünkü; Efe yapar dediğini...

Yazan: Mesut ÇANKAYA

Devam edecek...

"EFENİN TORUNU DEDEN" MESUT ÇANKAYA YAZISI (EFELERE DAİR DİZELER-HİKAYELER)

Efenin torunu deden destur verdimiydi,
Dağlar titrer ovalar dile gelirdi,
Sözüne söz koyup ta biat edilmedimiydi,
Gövde önden gider, kelle yerden biterdi

 Efenin torunu deden ata binerdi,
Beline Piştov kuşanır,ayağa körüklü çekerdi,
Usanmadan Dağları geçer düzlüğe öyle inerdi,
Bir an olsun gözünü özünden, elini tetikten etmezdi.

İhanet sahibinindir sorulmaz
Cezası mutlak keslir gerisine bakılmaz
Hiç duydunuz mu Efenin ihaneti affettğini,
 Affedipte rahatça yapanı orta yerde gezdirdiğini,
Duyamazsınız Çünkü; Efe yapar dediğini...

Yazan: Mesut ÇANKAYA

Devam edecek...